Đôi dép đo cắt không dày lắm, quai trước to bản, quai sau nhỏ rất vừa chân Bác.

 Trên đường công tác, Bác nói vui với anh em cán bộ đi cùng:

 - Đây là đôi hài vạn dặm trong truyện cổ tích ngày xưa. Đôi hài thần đất, đi đến đâu mà chẳng được.

 Chẳng những khi “hành quân” mà cả mùa đông, Bác đi thêm đôi tất cho ấm chân, tiếp khách trong nước, khách quốc tế vẫn thường thấy Bác đi đôi dép ấy.

 Gặp suối hoặc trời mưa trơn, bùn nước vào dép khó đi, Bác tụt dép xách tay. Đi thăm bà con nông dân, sải chân trên các cánh đồng đang cấy, đang vụ gặt, Bác lại xắn quần cao lội ruộng, tay xách hoặc nách kẹp đôi dép…

 Mười một năm rồi vẫn đôi dép ấy… Các đồng chí cảnh vệ cũng đã đôi ba lần “xin” Bác đôi dép nhưng Bác bảo “vẫn còn đi được”.

 Cho đến lần đi thăm Ấn Độ, khi Bác lên máy bay, ngồi trong buồng riêng thì anh em lập mẹo giấu dép đi, để sẵn một đôi giày mới…

 Máy bay hạ cánh xuống NiuĐêli. Bác tìm dép. Anh em thưa:

 - Có lẽ đã cất xuống khoang hàng của máy bay rồi…Thưa Bác…

 Bác ôn tồn nói:

 - Bác biết các chú cất dép của Bác đi chứ gì. Nước ta còn chưa được độc lập hoàn toàn. Nhân dân ta còn khó khăn. Bác đi đôi dép cao su nhưng bên trong lại có đôi tất mới thế mà đủ lắm mà vẫn lịch sự…

 Thế là các ông “tham mưu con” phải trả lại dép để Bác đi vì dưới đất chủ nhà đang nóng lòng chờ đợi…

 Trong suốt thời gian ở Ấn Độ, các chính khách, nhà báo, quay phim, chụp ảnh lại rất quan tâm đến đôi dép của Bác. Họ cúi xuống sờ nắn quai dép, thi nhau bấm máy từ nhiều góc độ, ghi ghi chép chép… làm anh em phải một phen xem chừng và bảo vệ “đôi hài thần kỳ” ấy.

Ảnh: Đôi dép cao su của Bác Hồ

 Năm 1960, Bác đến thăm một đơn vị Hải quân nhân dân Việt Nam. Vẫn đôi dép “thâm niên ấy”, Bác đi thăm nơi ăn, chốn ở, trại chăn nuôi của đơn vị. Cán bộ và chiến sĩ rồng rắn kéo theo, ai cũng muốn chen chân, vượt lên để được gần Bác, Bác vui cười nắm tay chiến sĩ này, vỗ vai chiến sĩ khác. Bỗng Bác đứng lại:

 - Thôi, các cháu dẫm làm tụt quai dép của Bác rồi…

 Nghe Bác nói, cả đám dừng lại cúi xuống yên lặng nhìn đôi dép rồi lại ồn ào lên:

 - Thưa Bác, cháu, để cháu sửa…

 - Thưa Bác, cháu, cháu có “rút dép” đây…

 Nhao nhác, ầm ĩ như thế, nhưng đồng chí cảnh vệ chỉ đứng cười vì biết đôi dép của Bác đã phải đóng đinh rồi; có “rút” cũng vô ích…

 Bác cười nói:

 - Cũng phải để Bác đến chỗ gốc cây kia, có chỗ dựa mà đứng cả chứ!

 Bác “lẹp xẹp” lết đôi dép đến gốc cây, một tay vịn vào cây, một chân co lên tháo quai dép ra, “thách thức”:

 - Đây, cháu nào giỏi thì chữa hộ dép cho Bác...

 Một anh nhanh tay giành lấy chiếc dép, giơ lên nhưng ngớ ra, lúng túng. Anh bên cạnh liếc thấy, “vượt vây” chạy biến....

 Bác phải giục:

 - Ơ kìa, ngắm mãi thế, nhanh lên cho Bác còn đi chứ.

 Anh chiến sĩ lúc nãy chạy đi đã trở lại với chiếc búa con, mấy cái đinh:

 - Tôi, để tôi sửa dép...

 Mọi người giãn ra. Phút chốc, chiếc dép đã được chữa xong.

 Những chiến sĩ không được may mắn chữa dép phàn nàn:

 - Tại dép của Bác cũ quá. Thưa Bác, Bác thay dép đi ạ!...

 Bác nhìn các chiến sĩ nói:

 - Các cháu nói đúng... nhưng chỉ có đúng một phần....Đôi dép của Bác cũ nhưng nó chỉ mới tụt quai. Cháu đã chữa lại chắc chắn cho Bác thế này thì còn “thọ” lắm! Mua đôi khác chẳng đáng là bao, nhưng khi chưa cần thiết cũng chưa nên...Ta phải tiết kiệm vì đất nước ta còn nghèo...

 Đôi dép cá nhân đã vậy, còn đôi dép “ô tô” của Bác cũng thế. Chiếc “Pa-bê-đa” sản xuất tại Liên Xô Bác vẫn đi, đã cũ, văn phòng xin “đổi” xe khác, “đời mới” hơn, tốt hơn, nhưng Bác không chịu:

 - Xe của Bác hỏng rồi à?

 Anh em thưa rằng chưa hỏng, nhưng muốn thay xe để Bác đi nhanh hơn, êm hơn. Bác nói:

 - Ai thích nhanh, thích êm thì đổi....

 Hôm sau đến giờ đi làm, không biết là xe hỏng thật hay “ai” xui mà Bác đứng đợi bên xe mà xe cứ “ì” ra. Bác cười bảo đồng chí lái xe:

 Máy móc có trục trặc, chú cứ bình tĩnh sửa. Sửa xong Bác cháu ta đi cũng kịp... Vài phút sau, xe nổ máy...

 Bác lại cười nói với đồng chí lái xe, cảnh vệ:

 - Thế là xe vẫn còn tốt!

 Bài học rút ra từ câu chuyện đôi dép và chiếc xe ô tô của Bác:

 Câu chuyện cách đây đã mấy chục năm nhưng đến nay vẫn còn nguyên giá trị; nó đã toát lên phẩm chất sáng ngời của Bác và ẩn chứa trong đó nhiều triết lý sâu sắc, những bài học quý báu cho hôm nay và mai sau về sự giản dị, tiết kiệm, không xa hoa, lãng phí của Bác.

 Ý nghĩa của câu chuyện đó là trong mọi trường hợp từ công việc đến cuộc sống hàng ngày, mỗi chúng ta phải biết sử dụng hợp lý, có hiệu quả về tiền bạc, vật chất, thời gian và công sức lao động. Tiết kiệm phải từ cái nhỏ đến cái lớn, không xa xỉ, hoang phí, bừa bãi, phô trương, hình thức. Người tiết kiệm là người biết cân đối, chi tiêu có kế hoạch, có tính toán, xem xét đầy đủ các yếu tố, nhằm giảm bớt hao phí nhưng vẫn đạt được mục tiêu, nhiệm vụ đề ra. Trong quan niệm của Bác, “Tiết kiệm không phải là bủn xỉn, không phải là “xem đồng tiền to bằng cái nống”, gặp việc đáng làm cũng không làm, đáng tiêu cũng không tiêu. Tiết kiệm không phải là ép bản thân phải nhịn ăn, nhịn mặc; những khoản cần chi cũng nhất định không chi hoặc tiết kiệm, thắt chặt chi tiêu quá  thành ra hà khắc với bản thân, gia đình thành ra đó là “hà tiện”. Trái lại, tiết kiệm cốt để tránh tình trạng tiêu pha hoang phí, không phù hợp với nhu cầu của bản thân, gia đình; tiết kiệm để dần dần nâng cao mức sống, đề phòng chi cho những lúc ốm đau, khó khăn, hoạn nạn. Nói theo lối khoa học, thì tiết kiệm là tích cực, chứ không phải là tiêu cực”.

 Trong bối cảnh hiện nay, khi mà chúng ta đang thực hiện việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” thì những câu chuyện về tính giản dị, tiết kiệm thể hiện đức tính cao đẹp của Bác cần được nhân rộng để mỗi chúng ta học tập và làm theo. Thế hệ trẻ ngày nay cần nhìn vào đó để sống tốt hơn, đấu tranh chống lại lối sống hời hợt, sáo rỗng, thờ ơ, vô cảm. Nó làm cho mỗi người chúng ta-đặc biệt là đội ngũ cán bộ công chức phải biết tự nhìn lại và răn bản thân mình phải sống giản dị, chân thật và tiết kiệm, hết lòng hết sức phụng sự tổ quốc, phục vụ nhân dân, là người đầy tớ trung thành của nhân dân. Nghe kể về Bác để tất cả mỗi chúng ta nghiêm túc tự suy ngẫm lại bản thân mình, nhắc nhở bản thân cần phải ra sức phấn đấu, tu dưỡng và rèn luyện đạo đức, phải thực hiện được "nói đi đôi với làm". Đối với chúng ta, thực sự việc đó không phải là một việc quá khó khăn. Đừng bao giờ nghĩ rằng phải làm được những việc lớn lao, phải thực hiện được những cái cao siêu thì mới thể hiện được tinh thần tiết kiệm của mình. Trong sử dụng tài sản công thì "Kiệm" đơn giản chỉ là tắt một chiếc quạt, tắt một cái đèn, khóa lại một vòi nước khi không sử dụng; là tận dụng sử dụng hiệu quả thời gian làm việc, một tờ giấy, một cây viết,... là biết giữ gìn tài sản của công… Trong cuộc sống “Kiệm” không có nghĩa là phải nhịn ăn, nhịn mặc mà là “bớt” mua sắm những vật dụng không cần thiết; không sử dụng những đồ dùng quá “xa xỉ” vượt quá khả năng tài chính của bản thân; không đua đòi… Học tập và làm theo bác để mỗi chúng ta tự răn minh, tiết kiệm hơn trong chi tiêu; biết quý thời gian, công sức lao động của bản thân hơn. Khi bản thân tự lập cho mình một kế hoạch chi tiêu, tiết kiệm hợp lý làm cho chúng ta yên tâm hơn cũng như sẽ có điều kiện để chia sẻ những khó khăn với những trường hợp éo le, hoạn nạn.  Người người, nhà nhà, nơi nơi thực hiện tiết kiệm theo Bác thì một tương lai "dân giàu, nước mạnh" thật sự không còn xa nữa.

 Nguyễn Thị Nguyên 

Phòng 7 VKSND tỉnh